Czas, jaki spędzamy w pozycji siedzącej w ciągu naszego życia:
• 70 % osób pracujących zawodowo wykonuje swoją pracę na siedząco.
• jeśli pracujemy w pozycji siedzącej, to spędzamy w służbowym fotelu bez przerwy ok. 10 lat swojego życia.
Natura nie przystosowała naszych ciał do tak długiego przebywania w pozycji siedzącej. Wbrew pozorom siedzenie to pozycja przy której nasz kręgosłup, wiązadła i mięśnie (zwłaszcza mięśnie grzbietu) wykonują bardzo ciężką pracę, do której nie zostały przystosowane.
Co znaczy siedzieć zdrowo i wygodnie.
Idealne oparcie – powinno wspierać plecy co najmniej do wysokości łopatek, a jego wypukła część na wysokości lędźwi powinna być dopasowana do krzywizny kręgosłupa.
Kąt pochylenia oparcia – możesz dopasować do wykonywanej pracy. W każdej pozycji oparcie powinno podpierać odcinek lędźwiowy.
Dynamiczne oparcie – zapewnia stałe wsparcie dla kręgosłupa podczas ruchu. Jest niezbędne przy pracy dłużej niż 2 godziny. Pozwala na przyjmowanie pozycji do pracy i relaksu oraz swobodne „bujanie się”.
Wsparcie przedramion na podłokietnikach – zmniejsza obciążenie kręgosłupa i barek. Podłokietniki o prawidłowo ustawionej wysokości zapewniają kąt 90 stopni między ramieniem i przedramieniem.
Prawidłowa wysokość siedziska – dopasuj wysokość siedziska tak, aby stopy opierały się pewnie i swobodnie o podłoże, a uda były ustawione równolegle do podłogi.
Optymalna głębokość siedziska – gwarantuje podparcie 2/3 do ¾ długości ud. Pomiędzy krawędzią krzesła a „zgięciem” w kolanach powinien być zachowany 1-2 cm dystans.
Dodatkowa opcja regulacji głębokości siedziska pozwala na jego dopasowanie do potrzeb użytkownika.
Dane statystyczne:
- 1% pracowników biurowych pracuje przy stanowiskach, które spełniają wszystkie wymogi ergonomicznego stanowiska pracy.
- 42% stanowisk spełnia te wymogi częściowo
- 57% nie spełnia wszystkich wymogów ergonomicznego stanowiska pracy.
Oznacza to, że większość stanowisk pracy nie spełnia minimalnych wymogów wynikających z Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 roku (Dz. U. 1998 nr 148 poz. 973)
Istotnym czynnikiem wpływającym na organizację i wyposażenie stanowisk pracy jest miejsce zatrudnienia. Wymogów ergonomii nie spełnia aż 65% stanowisk w instytucjach publicznych (administracji centralnej i podległych jej jednostkach). Podobnie w administracji samorządowej i państwowych firmach. Stosunkowo dobrze dbają o nas prywatne firmy zagraniczne, gdzie odsetek stanowisk negatywnie wpływających na nasze zdrowie wynosi „tylko” 50 %.
- Przy stanowiskach nie spełniających prawie żadnych wymogów ergonomii pracuje aż 63% ankietowanych kobiet.
- 1/3 stanowisk wyposażona jest w monitor starego typu bez filtra promieniowania.
- Ponad 70% monitorów jest niewłaściwie ustawionych względem linii wzroku.
- 40% monitorów jest też źle ustawionych względem źródła światła.
Konsekwencje:
- 41% respondentów uskarża się na częste bóle oczu.
- 32% respondentów uskarża się na zaburzenia ostrości widzenia.
- 37% respondentów uskarża się na suchość i pieczenie pod powiekami.
W prawie 30% przypadków stanowiska pracy ustawiane są zbyt blisko siebie (szerokość przejścia między stanowiskami pracy powinna wynosić min. 80 cm i stanowiska te powinny być wydzielone). Efektem złej organizacji i złego wyposażenia stanowisk pracy są dolegliwości zdrowotne:
- Około 20% respondentów odczuwa mrowienie w stopach, drętwienie łydek, opuchliznę nóg.
- 55% uskarża się na bóle pleców i karku.
- Co piąty pracownik – ma problemy z nadgarstkami.
49% pracowników biurowych nie posiada krzeseł obrotowych wyposażonych w podstawowe działające regulacje wysokości krzesła lub odchylenia oparcia.
CO NALEŻY BRAĆ POD UWAGĘ PRZY DOBORZE KRZESŁA
- czy jest stabilne – opiera się na bazie minimum 5-ramiennej.
- czy pozwala na swobodny ruch ramion.
- czy powierzchnia siedziska jest płaska, a jej przednia połowa odchyla ku tyłowi pod kątem 3 – 5 stopni (przednie krawędzie powinny być zaokrąglone).
- czy głębokość i szerokość siedziska wynosi 40 cm.
- czy wysokość oparcia równa się 55 – 60 cm a jego powierzchnia jest wypukła na wysokości lędźwi, wklęsła natomiast na wysokości klatki piersiowej – taki kształt pozwala na odprężenie mięśni grzbietu.
- czy jest wyściełane - wymiary tapicerki powinny być tak dobrane, by ciało człowieka zagłębił się 2 – 3 centymetry.
- czy zakres regulacji wysokości siedziska jest od 40 do 50 cm.
- czy możemy odchylić oparcie od pionu 30 stopni w tył i 5 w przód.
- czy jest wyposażone w podłokietniki z regulowaną wysokością i odległością między nimi.
- czy obraca się wokół własnej osi o 360 stopni.
- w jaki mechanizm ruchowy jest wyposażone.
POZYCJE PRZYJMOWANE PODCZAS SIEDZENIA.
Pozycja siedząca to prawdziwe wyzwanie dla ludzkiego ciała, zwłaszcza w sytuacji, gdy przebywamy w takiej pozycji przez wiele godzin. Dodatkowym obciążeniom ulega zwłaszcza dolny odcinek kręgosłupa a długotrwały brak ruchu powoduje zaburzenia krążenia. Aby utrzymać kręgosłup we właściwej, fizjologicznej pozycji mięśnie grzbietu muszą wykonywać dodatkową pracę, nieprzewidziana przez naturę.
Dopasowane do indywidualnych wymagań, ergonomiczne krzesło, wspomaga mięśnie pleców i pomaga utrzymać właściwą, naturalną pozycję kręgosłupa. Jednak nawet najlepsze krzesło spełni swoją funkcję tylko wtedy, gdy zadbasz o zachowanie właściwej pozycji siedzącej.
Oto kilka wskazówek:
1. Zawsze siedź, tak, aby plecy - zwłaszcza w części lędźwiowej - dokładnie przylegały do oparcia, przesuń się maksymalnie do tyłu
2. Twoje uda powinny być zawsze w ustawione równolegle do podłogi, lub kolana 2 – 3 cm poniżej linii bioder.
3. Kąt pomiędzy: tułowiem a udami, ramionami a przedramionami, łydkami a udami powinien być kątem prostym lub lekko otwartym ( od 90° do 115°). Pozycja lekko odchylona ( kąt otwarty pomiędzy tułowiem a udami – ok. 95° – 115°) jest wskazana przy dłuższym siedzeniu. W porównaniu do pozycji w pełni wyprostowanej, lub lekko pochylonej pozycja lekko odchylona mniej obciąża lędźwiowy odcinek kręgosłupa
4. Stopy powinny swobodnie i pewnie spoczywać na podłodze lub podnóżku.
5. Zmieniając ustawienia oparcia zmieniaj pozycję tułowia tak często, jak to jest możliwe. Pochylaj się, odchylaj, „bujaj”. Oparcie blokuj w jednej pozycji tylko w przypadku wyraźnej potrzeby. Mięśnie grzbietu, kręgosłup potrzebują ruchu. Zmuszając je do aktywności ( na zmianę napinając i rozluźniając) poprawiasz ich ukrwienie i zwiększasz wydolność i siłę.
Wbrew obiegowym opiniom nie istnieje jedyna, uniwersalna, ergonomiczna pozycja siedząca. W zależności od rodzaju wykonywanej pracy możemy przyjąć jedną z trzech przykładowych przedstawionych pozycji:
1. Pozycja w pełni wyprostowana
Ciało zachowuje kąty proste. Plecy są w pozycji pionowej, lub nawet nieznacznie pochylone do przodu Taką pozycję przyjmujemy podczas intensywnej pracy np. w czasie szybkiego pisania na klawiaturze.
Oparcie krzesła powinno być ustawione pionowo, tak, aby plecy były cały czas podparte. Zwróć uwagę na odpowiednie ( wystarczające i stałe) podparcie lędźwi.
Długotrwała pozycja w pełni wyprostowana może nadwyrężać dolny odcinek kręgosłupa. Nie powinna być pozycją najczęściej przyjmowaną w trakcie pracy. Tak często jak to możliwe zmieniaj pozycję na lekko odchyloną lub relaksującą.
2. Pozycja lekko odchylona
Plecy są lekko odchylone (pomiędzy tułowiem a udami jest kąt otwarty – ok. 100° – 110°). Postawa zalecana do większości prac wykonywanych przy biurku.
Oparcie krzesła jest lekko odchylone. Zwróć uwagę na odpowiednie ( wystarczające i stałe) podparcie lędźwi.
3. Pozycja relaksacyjna
Plecy odchylone maksymalnie do tyłu, uruchomiona funkcja „bujania” się.
Postawa zalecana dla chwil odpoczynku i kontemplacji. Przy dłuższym przebywaniu w tej pozycji koniecznie korzystaj z zagłówka, tak aby nie nadwyrężyć delikatnych mięśni szyi.
KRZESŁO OPTYMALNE – W JAKI SPOSÓB PRAWIDŁOWO WYREGULOWAĆ KRZESŁO DO SWOICH PARAMETRÓW, BY SIEDZIEĆ WYGODNIE I ZDROWO:
Kupiłeś nowe krzesło, lub "przesiadłeś" się na inny model? Zadbaj o odpowiednie ustawienie swojego krzesła.
Odpowiednio ustawione krzesło zapewni Ci właściwe wsparcie i zwiększy komfort pracy. Siedząc powinieneś cały czas czuć, iż Twoje plecy – zwłaszcza w okolicy lędźwiowej są wygodnie podparte. Krzywizna oparcia powinna dopasować się do kształtu Twojego kręgosłupa. Stopy powinny swobodnie i pewnie opierać się o podłoże, a uda powinny być równoległe do podłogi.
1. Na początek stań przodem do krzesła i sprawdź, czy siedzisko jest ustawione tak, iż jego przednia krawędź znajduje się tuż poniżej kolan. Jeśli tak nie jest to usiądź na krześle i ruszając w górę dźwigną podnośnika, którą znajdziesz po swojej prawej stronie, pod siedziskiem ustaw właściwą wysokość krzesła.
2. Usiądź na krześle i sprawdź, czy ciężar ciała rozkłada się równomiernie na całej powierzchni ud i czy uda są ustawione równolegle do podłogi.
3. Ustaw siedzisko, tak aby kąt między udem a podudziem ( łydką) był lekko otwarty (pomiędzy 90º a 115º), a całe stopy opierały się swobodnie o podłogę. Wysokosć siedziska ustawisz siedząc na krześle i ruszając w górę dźwigną podnośnka, którą znajdziesz po swojej prawej stronie, pod siedziskiem.
4. Usiądź przy biurku, i sprawdź , czy Twoje łokcie są na wysokości blatu. Jeśli nie, to dostosuj wysokość blatu. Jeśli Twoje biurko ma stałą wysokość i znajduje się zbyt wysoko to podnieś siedzisko krzesła, a stopy oprzyj na podnóżku.
5. Siedząc na krześle przesuń się maksymalnie do tyłu i sprawdź, czy przednia krawędź krzesła nie uwiera Cię pod kolanami. Pomiędzy krawędzią krzesła a „zgięciami” kolan powinien być zachowany 1 – 2 cm dystans. Sprawdź czy Twoje uda są odpowiednio podparte - optymalna głębokość siedziska gwarantuje podparcie 2/3 do ¾ długości ud – zazwyczaj jest to ok. 50 cm. Jeśli siedzisko jest zbyt płytkie lub zbyt długie to wybierz inny model lub - jeśli krzesło posiada możliwość regulacji - zmień długość siedziska za pomocą mechanizmu regulującego.
6. Oparcia krzeseł biurowych i foteli są wyprofilowane w taki sposób, aby krzywizna oparcia naśladowała fizjologiczne krzywizny kręgosłupa. Usiądź na krześle, oprzyj się i sprawdź, czy Twoje plecy są wygodnie podparte, czy oparcie krzesła, a zwłaszcza jego wypukła część na wysokości lędźwi„pasuje” do Twojego kręgosłupa.
Jeśli czujesz, że wypukłości oparcia przeszkadzają Ci i powodują dyskomfort zmień wysokość oparcia ( przesuń w górę lub w dół), a jeśli krzesło nie posiada regulacji wysokości wybierz inny model.
7. Dopasuj kąt pochylenia oparcia do rodzaju wykonywanej pracy. W każdych okolicznościach oparcie, zwłaszcza w części lędźwiowej powinno cały czas ściśle przylegać do Twoich pleców, wspierać Twój kręgosłup.
W trakcie intensywnej pracy np. podczas pisania na klawiaturze siedzisz w pozycji maksymalnie wyprostowanej – wówczas ustaw oparcie pod kątem prostym. Jeśli wykonujesz mniej absorbujące zajęcie (czytanie, surfowanie w sieci) wówczas możesz odchylić oparcie bardziej do tyłu. (zobacz rysunek).
W krzesłach, które posiadają mechanizm typu Comfort kąt pochylenia wyregulujesz za pomocą pokrętła, które znajduje się po prawej stronie krzesła, za siedziskiem (zobacz rysunek). Usiądź na krześle, poluzuj pokrętło, przyjmij wygodną pozycję pleców, dokręć pokrętło.
W krzesłach, które posiadają mechanizmy typu Ergo i Super Ergo kąt ustawienia oparcia ustawisz za pomocą dźwigni umieszczonej po prawej stronie, pod siedziskiem. Usiądź na krześle, ruchem poziomym odblokuj dźwignię, przyjmij wygodną pozycję pleców, przesuwając dźwignię zablokuj siedzisko. (zobacz rysunek).
8. Niektóre krzesła posiadają oparcie, w którym można regulować wypukłość i umiejscowienie płaszczyzny podpierającej lędźwiową część kręgosłupa. Jeśli Twoje krzesło posiada taką opcję ( wybrane modele marki Quo Sideo) dopasuj profil oparcia do swoich pleców. Istnieje wiele sposobów regulacji tych mechanizmów - szczegóły znajdziesz w instrukcji obsługi. Takie krzesła są szczególnie polecane dla osób z dolegliwościami kręgosłupa, osób długo przebywających w pozycji siedzącej oraz dla kobiet w ciąży.
9. Jeśli Twoje krzesło posiada taką opcję to wyreguluj wysokość, rozstaw i kąt pochylenia podłokietników tak, aby były ustawione w najwygodniejszej dla Ciebie pozycji. Ustaw podłokietniki tak, aby kąt pomiędzy przedramieniem a ramieniem wynosił min. 90°.
Współczesne zalecenia ergonomii sugerują, aby przedramiona były wsparte na podłokietnikach podczas pracy przy komputerze, zwłaszcza jeśli korzystasz z wysuwanej półki na klawiaturę. Zmniejsza to obciążenie kręgosłupa i jednocześnie pozwala na utrzymywaniu nadgarstków w pozycji neutralnej (przedramiona i nadgarstki tworzą linię prostą).
Przykładowe sposoby regulacji:
Wysokość podłokietników możesz wyregulować przyciskając przycisk na zewnętrznej stronie podłokietnika.
W modelach z ruchomymi nakładkami możesz przesunąć w przód lub w tył nakładkę podłokietnika i ustawić ją w najwygodniejszej dla Ciebie pozycji ( zobacz rysunek).
Niektóre modele umożliwiają obrót podłokietników. Wystarczy chwycić "skręcić" podłokietnik ustawiając go we właściwej pozycji.
Podział krzeseł ze wzgledu na czas pracy (użytkownika) w pozycji siedzącej.
Jeśli spędzasz na krześle do 2 godzin dziennie, Twoje krzesło powinno mieć obrotową podstawę, regulowaną wysokość siedziska, a także zapewniać stabilne podparcie odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Zalecane systemy ruchowe to: CPT, TILT, MULTIBLOCK, OWALINA.
Jeśli w pozycji siedzącej spędzasz od 2 do 4 godzin dziennie wybierz krzesło z ruchomym oparciem, wspierającym plecy aż po łopatki.
Zalecane systemy ruchowe to: CPT, TILT, MULTIBLOCK, ACTIVE-1.
Dla osób spędzających w pozycji siedzącej powyżej 4 godzin dziennie specjaliści zalecają krzesła i fotele z wysokim oparciem, a nawet z zagłówkiem. Wybierz model umożliwiający „dynamiczne siedzenie”( z mechanizmami synchronicznymi) czyli taki, który zapewni Twoim plecom nieprzerwane podparcie, nawet wtedy, gdy pisząc ręczne lub na klawiaturze pochylasz się do przodu lub odchylasz się do tyłu w chwilach relaksu. Zmieniaj pozycję tułowia tak często, jak to jest możliwe. Mięśnie grzbietu potrzebują ruchu. Zmuszając je do aktywności ( na zmianę napinając i rozluźniając) poprawiasz ich ukrwienie i zwiększasz wydolność i siłę. Zalecane systemy ruchowe to: ACTIVE-1.
Opis mechanizmów ruchowych
MULTIBLOCK
Odchylane oparcie - siedząc w fotelu lub na krześle możesz swobodnie odchylać się do tyłu.
Swobodne „bujanie się” – siedząc na krześle możesz swobodnie odchylić się do tyłu, „kołysać się” lub zatrzymać oparcie w pozycji „do pracy”. Ruchy krzesła są wygodne i płynne.
Blokada oparcia w wybranej pozycji – siedząc w fotelu lub na krześle możesz zatrzymać oparcie w jednej z kilku pozycji albo swobodnie odchylić się do tyłu.
Regulowana siła oporu oparcia – możesz dostosować siłę oporu oparcia do swojej wagi. Dzięki temu oparcie pod mniejszym lub większym naciskiem będzie odchylać się do tyłu.
Siedzisko i oparcie odchylają się razem.
Funkcja ANTI-SHOCK – zabezpieczenie przed uderzeniem oparcia w plecy. Po odblokowaniu oparcia i przestawieniu mechanizmu na swobodne „bujanie się”, oparcie pozostanie nieruchome. Dopiero kiedy ponownie oprzesz się, oparcie razem z Twoimi plecami poruszy się w przód lub w tył.
Płynnie regulowana wysokość siedziska – wysokość siedziska płynnie ustawisz za pomocą podnośnika pneumatycznego.
Odchylanie siedziska wraz z oparciem – w fotelach gabinetowych siedzisko i oparcie tworzą jedną całość, dzięki temu po zwolnieniu blokady możesz wygodnie „bujać się” w fotelu.
Amortyzacja siedziska - Nawet gdy gwałtownie siadasz na krześle siedzenie amortyzuje Twój ruch. Dzięki temu możesz bezpiecznie i wygodnie siadać na krześle w każdej sytuacji.
TILT
Odchylane oparcie - siedząc w fotelu lub na krześle możesz swobodnie odchylać się do tyłu.
Swobodne „bujanie się” – siedząc na krześle możesz swobodnie odchylić się do tyłu, „kołysać się” lub zatrzymać oparcie w pozycji „do pracy”. Ruchy krzesła są wygodne i płynne.
Blokada oparcia w jednej pozycji – siedząc w fotelu lub na krześle możesz zatrzymać oparcie w pozycji „do pracy” lub odchylać się do tyłu.
Regulowana siła oporu oparcia – możesz dostosować siłę oporu oparcia do swojej wagi. Dzięki temu oparcie pod mniejszym lub większym naciskiem będzie odchylać się do tyłu.
Siedzisko i oparcie odchylają się razem.
Płynnie regulowana wysokość siedziska – wysokość siedziska płynnie ustawisz za pomocą podnośnika pneumatycznego.
Odchylanie siedziska wraz z oparciem – w fotelach gabinetowych siedzisko i oparcie tworzą jedną całość, dzięki temu po zwolnieniu blokady możesz wygodnie „bujać się” w fotelu.
Amortyzacja siedziska - Nawet gdy gwałtownie siadasz na krześle siedzenie amortyzuje Twój ruch. Dzięki temu możesz bezpiecznie i wygodnie siadać na krześle w każdej sytuacji.
CPT
Odchylane oparcie - siedząc w fotelu lub na krześle możesz swobodnie odchylać się do tyłu.
Blokada oparcia w wybranej pozycji – siedząc w fotelu lub na krześle możesz zatrzymać oparcie w jednej z kilku pozycji albo swobodnie odchylić się do tyłu.
Regulowana wysokość oparcia – wysokość oparcia możesz regulować za pomocą umieszczonej z tyłu śruby (CPT) lub, bez konieczności wstawania z krzesła, chwytając i unosząc oparcie (funkcja up&down). Dopasowując krzesło do swoich pleców zapewnisz twemu kręgosłupowi lepsze wsparcie i zwiększysz komfort siedzenia.
Płynnie regulowana wysokość siedziska – wysokość siedziska płynnie ustawisz za pomocą podnośnika pneumatycznego.
Amortyzacja siedziska - Nawet gdy gwałtownie siadasz na krześle siedzenie amortyzuje Twój ruch. Dzięki temu możesz bezpiecznie i wygodnie siadać na krześle w każdej sytuacji.
ACTIVE-1
Odchylane oparcie - siedząc w fotelu lub na krześle możesz swobodnie odchylać się do tyłu.
Dynamika oparcia - kiedy odchylasz się do tyłu lub pochylasz, oparcie „podąża” za Twoimi plecami nieustannie je podpierając. Dzięki temu siedząc możesz zmieniać pozycje ciała, a to kluczowa funkcja zapewniająca komfort i zdrowie podczas długiego siedzenia.
Swobodne „bujanie się” – siedząc na krześle możesz swobodnie odchylić się do tyłu, „kołysać się” lub zatrzymać oparcie w pozycji „do pracy”. Ruchy krzesła są wygodne i płynne.
Blokada oparcia w wybranej pozycji – siedząc w fotelu lub na krześle możesz zatrzymać oparcie w jednej z kilku pozycji albo swobodnie odchylić się do tyłu.
Regulowana wysokość oparcia – wysokość oparcia możesz regulować za pomocą umieszczonej z tyłu śruby (CPT) lub, bez konieczności wstawania z krzesła, chwytając i unosząc oparcie (funkcja up&down). Dopasowując krzesło do swoich pleców zapewnisz twemu kręgosłupowi lepsze wsparcie i zwiększysz komfort siedzenia.
Regulowana siła oporu oparcia – możesz dostosować siłę oporu oparcia do swojej wagi. Dzięki temu oparcie pod mniejszym lub większym naciskiem będzie odchylać się do tyłu.
Siedzisko i oparcie odchylają się razem.
Oparcie odchylane synchronicznie z siedziskiem - kiedy odchylasz się na krześle wówczas siedzisko również zmienia swoje położenie. Dzięki temu ruch oparcia, „bujanie się” odczuwasz bardziej komfortowo. Takie rozwiązanie pozwala również uniknąć efektu mięcia się ubrania na Twoich plecach.
Funkcja ANTI-SHOCK – zabezpieczenie przed uderzeniem oparcia w plecy. Po odblokowaniu oparcia i przestawieniu mechanizmu na swobodne „bujanie się”, oparcie pozostanie nieruchome. Dopiero kiedy ponownie oprzesz się, oparcie razem z Twoimi plecami poruszy się w przód lub w tył.
Płynnie regulowana wysokość siedziska – wysokość siedziska płynnie ustawisz za pomocą podnośnika pneumatycznego.
Ruchome siedzisko odchylające się synchronicznie z oparciem - kiedy odchylasz się na krześle, wówczas siedzisko również zmienia swoje położenie. Dzięki temu ruch oparcia, „bujanie się” odczuwasz bardziej komfortowo.
Amortyzacja siedziska - Nawet gdy gwałtownie siadasz na krześle siedzenie amortyzuje Twój ruch. Dzięki temu możesz bezpiecznie i wygodnie siadać na krześle w każdej sytuacji.
Oczywistą wartością dodaną fotela czy krzesła jest, gdy podłokietniki są regulowane. Daje to możliwość dostosowania i ustawienia krzesła do potrzeb i wymogów użytkownika oraz wpływa na ergonomię siedzenia.